طراحی تجربه کاربری یا User experience design به اختصار UX نامیده می شود، به فرایند درک و تجربه کاربر از کار با یک سیستم تعاملی گفته می شود. کاربران در استفاده از یک محصول تجربه های متفاوتی دارند، برای مثال تجربه ی کاربران در استفاده از iPhone 6 با هم متفاوت است، در حال حاضر مهم ترین مسئله ای که در دنیای تجربه ی کاربری با آن روبرو هستیم این است که بدانیم کاربران در حال حاضر چه چیزی را تجربه می کنند.

در طراحی تجربه کاربری (UX) کاربر در مرکز توجه قرار می گیرد و برای این که نیازهای کاربر شناسایی شود به احساسات، عادات رفتاری و شخصیت کاربر توجه می شود. به عبارت ساده تر طراحی تجربه کاربری (UX) یعنی پیدا کردن راه حلی که تجربه ی کاربران را بهتر می کند.

دو شرکت گوگل و یاهو را در نظر بگیرید این دو شرکت سرویس های زیادی در اختیار کاربران خود قرار می دهند و مهم ترین دغدغه های آن ها این است این سرویس ها چگونه در دسترس همه ی کاربران قرار گیرند، برای مثال یاهو همه ی سرویس های خود را در صفحه ی اول قرار داده در حالی که رویکرد گوگل این گونه نیست و متفاوت است، پس این که این سرویس ها چگونه در دسترس کاربران قرار گیرد خود یک مسئله به حساب می آید.

طراحی تجربه کاربری (UX)

این جاست که پای طراحی تجربه کاربری (UX) به میدان باز می شود که باید طرحی ارائه دهد تا همه ی سرویس گوگل و یاهو در اختیار کاربرانش قرار گیرد و هم این دو شرکت بزرگ به اهداف تجاری خود برسند. اما برای این که طراحی تجربه کاربری (UX) موفق عمل کند نیاز است که طراح تجربه کاربری چند نکته را مدنظر قرار دهد که در ادامه با این نکات آشنا می شویم.

شناخت مخاطب

اولین نکته ای که در طراحی تجربه کاربری (UX) به آن توجه داشته باشید این است که کاربران و مخاطبان خود را شناسایی کنید. اگر در حال طراحی یک وب سایت هستید باید ابتدا کاربران خود را شناسایی کنید تا متوجه شوید کاربران تان چه نیازهایی دارند تا بتوانید کارایی سایت خود را نیز افزایش دهید.

برای این کار باید یک تصویر واضح از آن چه که باعث می شود کاربران به سایت شما مراجعه می کنند داشته باشید. اما اگر پاسخی به این سوال ندارید و نمی توانید تصویر واضحی را متصور شوید می توانید به سایت های برتری که در حوزه ی مورد نظر شما فعال هستند مراجعه کنید تا بتوانید به این سوال پاسخ دهید.

استفاده از اسکرول بی نهایت

نکته ی دیگری که باید در طراحی تجربه کاربری (UX) به آن توجه داشت این است که کاربران استفاده از اسکرول بی نهایت با دکمه ی load more به دکمه های صفحه بندی ترجیح می دهند. این مسئله به این دلیل است که استفاده از دکمه ی صفحه بندی یا pagination برای کاربر خسته کننده است زیرا کاربر وقت زیادی را در تداوم گردش صفحه صرف می کند ولی استفاده از اسکرول بی نهایت این امکان را به کاربر می دهد که به راحتی بتواند از اطلاعات بیشتری در سایت بازدید کند اما برای استفاده از اسکرول بی نهایت باید به دو نکته توجه داشت:

  • برای این که کاربر بتواند دوباره به ابتدای صفحه برگردد بهتر است از دکمه ی بازگشت به بالا نیز استفاده شود تا کاربر به راحتی بتواند به ابتدای صفحه بازگردد
  • نکته ی بعدی این که بهتر است در کنار اسکرول نا محدود از دکمه ی load more نیز استفاده شود زیرا عدم استفاده از این دکمه باعث می شود کاربرانی که علاقه دارند تا پایان صفحه اسکرول کنند و فوتر را ببینند اسکرول کردن برای کاربران به کاری آزار دهنده تبدیل شود.

استفاده از سایز مناسب برای متن

سایز متن برای کاربرانی که می خواهند متن را مطالعه کنند از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا اگر سایز متن خیلی کوچک باشد باعث می شود کاربر به راحتی نتواند متن را مطالعه کند و اگر سایز متن بیش از اندازه بزرگ باشد باعث می شود کاربران خیلی زود از خواندن متن خسته شود و همچنین زشتی صفحه بندی را نیز به همراه خواهد داشت.

بنابراین توصیه می شود سایز متن را بیش از اندازه بزرگ و یا کوچک نکنید، برای مثال برای حروف فارسی سایز 14 تا 16 مناسب است و حروف انگلیسی نیز معمولا دو پیکسل از حروف فارسی بزرگ تر هستند.

البته باید نباید تاثیر فاصله ی خطوط و کنتراست رنگ که می تواند تاثیر به سزایی در خوانایی متن داشته باشد غافل شد.

سادگی

یکی از ویژگی های طراحی تجربه کاربری (UX) خوب سادگی است، منظور از سادگی که در این جا به آن اشاره کردیم سادگی ظاهری و کم کردن جزئیات نیست بلکه منظور قابل دسترس بودن سایت و آسان بودن کار با سایت است، به عبارتی کاربران سایت باید بتوانند به راحتی به امکانات و بخش های مختلف سایت دسترسی داشته باشند و برای پیدا این امکانات نیاز به استفاده از نقشه نداشته باشند.

فرم های ثبت نام و ورود

یکی از  اجزای تعاملی سایت ها فرم های ثبت نام و ورودی که طراحان سایت برای کاربران طراحی می کنند، راحتی کار با این فرم ها و همچنین جذابیت آن ها می تواند باعث جذب و یا دوری مخاطب از سایت شوند. برای این که بتوان فرم های جذاب و کاربرپسند و از نظر طراحی تجربه کاربری (UX) نیز فرم مناسبی باشد باید به چند نکته توجه کرد:

  • اگر طراحی سایت تان به گونه ای است که فرم ورود اولویت دارد باید این فرم در نگاه اول به کاربر نمایش داده شود، برای این کار می توانید از مسیری مشابه فیس بوک استفاده کنید.
  • نکته ی دیگری که باید در طراحی تجربه کاربری (UX) به آن توجه داشت این است که کاربران باید بتوانند برای ورود و ثبت نام به سایت از شبکه های اجتماعی استفاده کنند به این صورت دیگر کاربران نگران فراموشی رمز خود و هدر رفتن زمان نخواهند بود
  • فرم ثبت نام باید این قابلیت را داشته باشد که اطلاعات، نام و عکس پروفایل کاربر را از سرویس های گوگل، فیس بوک و یا نظایر آن بگیرد.

استفاده از تضاد رنگ ها

یکی از مهم ترین عواملی که می تواند باعث جذب کاربر شود و در طراحی تجربه کاربری (UX) از اهمیت بالایی برخوردار است استفاده ی درست از رنگ های مناسب است. نکته ای که باید در طراحی تجربه کاربری (UX) به آن توجه داشت این است که هر رنگ معنای خاص خود را دارد و می تواند مفهوم و احساس خاصی را به ببیننده منتقل کند.

پس باید در هر جای از یک رنگ استفاده شود، استفاده ی درست از رنگ ها باعث می شود که کاربر به راحتی جذب سایت شود. همچنین استفاده از تضاد رنگ ها می توانند بسیار کارساز باشد، حال این تضاد می تواند میان رنگ ها و یا این که می تواند تضاد میان پررنگی و کم رنگی باشد که این تضاد باعث می شود به راحتی توجه کاربر جلب شود.

ایجاد کامنت گذاری بین پاراگراف ها

اجازه دهید توضیح این نکته را با یک مثال برای تان شروع کنیم، حتما برای شما هم پیش آمده است که با قسمتی از حرف های کسی مخالف بوده باشید و بخواهید نظر خود را بیان کنید و مطمئنا این که تا اخر صحبت های طرف مقابل سکوت کنیم و نظر خود را بیان نکنیم کمی مشکل به نظر می رسد و البته کمی هم دوست نداشتنی است.

با توجه به این که طراحی تجربه کاربری (UX) یعنی کار برای کاربر راحت تر و لذت بخش تر شود، همه ی افرادی که در حوزه ی طراحی تجربه کاربری (UX) فعالیت می کنند تلاش می کنند شرایط محصول را به دنیای واقعی نزدیک تر کنند، به همین منظور اگر کاربر بتواند بعد هر پاراگراف نظر خود را بیان کنید و این امکان در اختیارش قرار داده شود، این کار هم می تواند کاربر را راضی تر نگه دارد و هم می تواند مطالعه ی محتوا را برای کاربر لذت بخش تر کند.

آگاهی دادن به کاربر در مورد مدت زمان مطالعه محتوا

نکته ی دیگری که می خواهیم در مورد طراحی تجربه کاربری (UX) به آن بپردازیم آگاهی دادن به کاربر در مورد مدت زمان مطالعه ی محتوا و یا آگاه کردن کاربر از میزان محتوای باقی مانده است. افراد غالبا از محتواهای طولانی مدتی فراری هستند و یا این که محتوای طولانی را تا اخر مطالعه نمی کنند، اما برای این که زحمات تان در طراحی سایت و تولید محتوای تان به هدر نرود پیشنهاد می کنیم به کاربر بگویید که در چه مدت زمانی می تواند متن محتوا را مطالعه کند.

انجام این کار برای متون طولانی باعث می شود که کاربر بتواند وقت خود را تنظیم کند و برای مطالعه ی محتوای طولانی احساس پشیمانی و خستگی نکند. البته باید توجه داشت که هیچ وقت به طور قطعی نمی تواند زمان دقیق مطالعه ی یک متن را تخمین زد و تنها آن چه برای زمان مطالعه ی متن تخمین زده می شود یک زمان تقریبی است، لازم به ذکر است پارامترهایی همچون میزان سواد فرد، قدرت بینایی فرد، سن فرد، این که محتوای مورد نظر به زبان مادری فرد هست یا خیر و در نهایت کنتراست و سایز نوشته ها که می تواند باعث خوانایی بیشتر و یا کمتر متن شود در میزان زمان مطالعه ی متن تاثیر دارد.

کاربرانی که از موبایل استفاده می کنند از یاد نبرید

نکته ی مهم دیگری که باید در مورد طراحی تجربه کاربری (UX) به آن اشاره کرد کاربرانی است که از موبایل برای ورود به سایت استفاده می کنند، با توجه به استفاده ی روز افزون افراد از تلفن همراه هوشمند بسیاری از افراد به جای استفاده از کامیپوتر و لپ تاپ برای ورود به سایت های مختلف از تلفن های همراه خود استفاده می کنند.

با توجه به تعداد رو به افزایش این گونه افراد نباید از سفارشی سازی سایت برای این گونه افراد غافل شد، پس در طراحی تجربه کاربری (UX) به این نکته توجه داشته باشید که به دلیل این که سایز تلفن های همراه متفاوت است تصاویر و فونت های متن نیز برای تلفن های همراه مختلف نیز متفاوت است، در ضمن با توجه به این که ممکن است افرادی که از موبایل برای ورود به سایت استفاده می کنند سرعت اینترنت بالایی نداشته باشند بهتر است از تصاویر و فونت ها و ویدئوهای حجیم برای سایت خود استفاده نکنید.

نکته ی بعدی برای طراحی تجربه کاربری (UX) که باید به ان توجه داشت این است که گوشی های اندروید و ios از فونت فارسی به خوبی پشتیبانی می کنند اما اگر فونتی که برای متن های سایت خود از آن استفاده می کنید زیاد است بهتر است این امکان را در اختیار کاربر قرار دهید که از فونت پیش فرض موبایل خود برای محتوای سایت استفاده کند. در واقع responsive بودن سایت از اهمیت بسیاری برخوردار است که نباید به هیچ وجه فراموش کنید.

تجربه ی کاربری سایت، برند سایت است

اخرین نکته ای که در مورد طراحی تجربه کاربری (UX)   می خواهیم به آن بپردازیم این است که طراحی تجربه کاربری (UX) است که می تواند به نیازهای کاربر پاسخ دهد. در طراحی سایت همیشه گفته می شود طراحی باید برای کاربر انجام شود، به این دلیل تمام فعالیت هایی که برای طراحی تجربه کاربری (UX)   انجام می شود  در واقع برای جلب رضایت کاربر است.

اگر سایت طراحی تجربه کاربری (UX) خوبی نداشته باشد کاربر بدون این که به نتیجه ی مورد نظر خود برسد سایت را ترک خواهد کرد، این مسئله موجب می شود اگر کاربر باری دیگر به دنبال محتوایی در اینترنت بود و به سایت شما رسید بلافاصله سایت شما را ترک کند زیرا کاربر نتوانسته دفعه ی قبل به هدف خود برسد و به نتیجه ی مورد نظر خود دست یابد در نتیجه این مسئله باعث تخریب برند شما در ذهن کاربر شده است و جالب است بدانید اگر در دنیای اینترنت یک مشتری را از دست دهید به این معناست که حداقل 60 مشتری دیگر را نیز از دست داده اید.

برای مثال تصور کنید کاربر به راحتی از یک سایت فروشگاه اینترنتی خرید می کند و کالا به موقع به دست کاربر می رسد این کار باعث ایجاد ذهنیتی مثبت در کاربر می شود، طراحی تجربه کاربری (UX) نیز همین گونه است یعنی اگر مناسب نباشد باعث تخریب ذهنیت کاربر می شود و اگر مناسب باشد می تواند تاثیر مثبتی در ذهنیت کاربر بگذارد پس طراحی تجربه کاربری (UX) را جدی بگیرید!